Tussen het Nederlandse en Duitse recht bestaan heel wat verschillen. Dat geldt ook op het gebied van ‘Abmahnungen’: gerechtelijke procedures die tegen een persoon of bedrijf worden gestart. Een dergelijke formele waarschuwing naar Duits recht heeft tot doel om bijvoorbeeld inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht of ‘oneerlijke handelspraktijken’ buitengerechtelijk te regelen – bijvoorbeeld door middel van een onthoudingsovereenkomst. Het gaat er dus om een rechtszaak te voorkomen. Hoe ziet zo’n Duitse ‘Abmahnung’ er precies uit, en wat moeten Nederlandse ondernemers doen wanneer ze er een hebben ontvangen? Dr. Marisa Michels is ‘Rechtsanwältin’ bij het Duitse advocatenkantoor ALPMANN FRÖHLICH, dat vestigingen in Münster, Emsdetten en Rheine heeft. Ze vertelt er in dit blog meer over.
In een dergelijke Abmahnung wordt de vermeende wettelijke overtreding genoemd, samen met een juridische beoordeling daarvan en een oproep om binnen een bepaalde termijn de verweten gedragingen achterwege te laten, een onthoudingsverklaring met contractuele boete te ondertekenen en deze aan de tegenpartij te sturen. Vaak zijn al in de Abmahnung verdere sommaties te vinden, bijvoorbeeld de verbintenis om de wettelijke advocatenkosten van de tegenpartij op zich te nemen, informatie te verstrekken, een schadevergoeding te betalen etc.
Wiederholungsgefahr vs. Erstbegehungsgefahr
Om onnodige kosten te vermijden is het van belang de vorderingen binnen de door de tegenpartij genoemde termijn zorgvuldig te toetsen en over de verdere stappen te beslissen. Passief afwachten is daarbij geen goed idee. Ook is het niet voldoende om de bewuste handeling te staken. Indien de inbreuk reeds heeft plaatsgevonden, bestaat er namelijk een ‘Wiederholungsgefahr’ (gevaar van herhaling). Bij een dreigend gevaar van inbreuk bestaat een ‘Erstbegehungsgefahr’ (gevaar dat inbreuk voor het eerst gaat plaatsvinden). Hierdoor is de tegenpartij gerechtigd om naar de rechtbank te gaan en een verbod af te dwingen.
Vaak stuurt de sommerende partij met de waarschuwing een zogenaamde Unterlassungserklärung (onthoudingsverklaring) mee en eist dat de overtredende partij deze verklaring ondertekent en hiermee verklaart de verweten gedragingen te stoppen – regelmatig met de verplichting tot betaling van een contractuele boete bij overtreding.
Een Wiederholungsgefahr valt alleen weg als een (aangepaste) onthoudingsverklaring wordt ondertekend. Hierbij is het heel belangrijk om de verklaring zo ruim mogelijk, maar tegelijkertijd ook zo nauwkeurig mogelijk te formuleren. De afgifte van een dergelijke verklaring is echter niet altijd de beste oplossing.
Nederlandse tendens: afwachten
Veel Nederlandse cliënten vragen pas om advies nadat ze een ‘einstweilige Verfügung’ (vergelijkbaar met een kort geding/ex parte verbod) van de rechtbank hebben ontvangen. Dit terwijl een dergelijke gerechtelijke beslissing in Duitsland vaak wordt genomen zonder dat de gedaagde hiervan kennis neemt. De gedaagde mag er dus niet op vertrouwen dat de rechtbank de partijen nogmaals de gelegenheid geeft om diens standpunt schriftelijk of in een voorafgaande zitting toe te lichten. Een dergelijke voorlopige voorziening bij voorraad heeft ook onmiddellijke werking en verplicht meestal tot het staken en gestaakt houden van inbreuken. Op het niet nakomen van de verplichting staan boetes.
Bij een kort gedingprocedure ontstaan vaak kosten van meerdere duizenden euro’s die bovenop de vorderingen van de tegenpartij komen. Ook moet rekening worden gehouden met procedurele maatregelen, wat tot extra kosten en tijdverlies leidt.
Het is dus heel belangrijk om binnen de door de tegenpartij gestelde termijn op een dergelijke formele waarschuwing te reageren en in geen geval passief af te wachten. Het gevaar van een kort geding of een bodemprocedure ligt op de loer en de kosten die hiervoor kunnen ontstaan zijn hoog. Nederlandse ondernemers die in Duitsland zakendoen dienen dan ook rekening te houden met deze Duitse Abmahn-praktijk om schade te voorkomen.