De Duitstalige joodse arts Felix Oestreicher en zijn vrouw, germaniste Gerda Laqueur, vluchten in 1938 voor de dreiging van de nazi-terreur met hun drie jonge dochtertjes vanuit het Tsjechische Karlsbad (Karlovy Vary) naar Nederland. Ze maken deel uit van de wijd vertakte joodse Duitstalige families Oestreicher, Laqueur, Kisch en Löwenthal. Van oudsher wonen de familieleden verspreid over het Habsburgse Rijk, maar ze vestigen zich ook in Nederland. Het zijn wereldburgers die als wetenschappers, ondernemers en kunstenaars in het leven staan. Bekende leden van de familie in Nederland zijn onder meer beeldend kunstenares Helly Oestreicher (1936), (haar tante) fotografe Maria Austria (1915) en (haar grootvader) wetenschapper Ernst Laqueur (1880), mede-ontdekker van testosteron en een van de grondleggers van het bedrijf Organon.
Felix Oestreicher (1894-1945) koestert de hechte familiebanden door vanaf 1937 regelmatig berichten rond te sturen over het wel en wee van zijn dochters: Beate (1934) en de tweeling Helli (later Helly) en Maria (1936). Hij betitelt zijn 160 bewaard gebleven briefberichten als ‚Drillingsberichte‘ omdat ze de opvoeding (‚het drillen‘) en de ontwikkeling van zijn ‚drieling‘ beschrijven. De berichten tonen Felix als een gevoelige waarnemer, met oog voor de karakters van de drie meisjes, die in feite afgesloten leven van de buitenwereld, geen scholen mogen bezoeken en amper met andere kinderen kunnen spelen, maar die niettemin van hun ouders een zogeheten Europese Duitse ‚Bildung‘ ontvangen. Ook in de verdrukking worden zij gevoed met kennis van cultuur en wetenschap en ontwikkelen zij hun creativiteit en verbeeldingskracht.
De ouders overleven de concentratiekampen niet. Hun kinderen Beate (11) en Maria (9) keren wel terug en worden in 1945 herenigd met de in Nederland ondergedoken Helli (9). De meisjes bezoeken het gymnasium, worden biochemisch onderzoekster/vredes-activiste (Beate), psychologe/publiciste (Maria, later gehuwd met de socioloog Joop Goudsblom) en beeldend kunstenares/docente (Helly Oestreicher, later gehuwd met architect Reynoud Groeneveld).
Vanuit het onderzoekinstituut Historische, Letterkundige en Culturele Studies van de faculteit Letteren doet Paul Sars in het kader van het programma ‚Making of the War‘ (o.l.v. Joost Rosendaal) onderzoek naar de familie Oestreicher. Studente Nederland-Duitsland-Studies Jorien Hollaar onderzocht in de afgelopen maanden met name de ‚Drillingsberichte‘ die ze via een RU-website voor een breed en gedifferentieerd publiek ontsluit.
Opening expositie
Bij gelegenheid van de ingebruikname van de universitaire website over ‚De familie Oestreicher‘ wijdt de UB van de Radboud Universiteit een expositie aan deze bijzondere familie, met speciale aandacht voor de ‚Drillingsberichte‘ De expositie werd ingericht door Jorien Hollaar en Paul Sars, in samenwerking met beeldend kunstenares Helly Oestreicher en Léon Stapper (UB). Naast facsimile’s en boeken worden kindertekeningen en foto’s (gemaakt door Maria Austria) van de ‚drieling‘ getoond, maar ook textielkunst van o.a. Lisbeth Oestreicher. Het materiaal wordt getoond met toestemming van de familie Oestreicher en het Maria Austria Instituut.
De opening van de expositie vindt plaats op donderdag 1 oktober om 16.00 uur in de Expositieruimte van de Universiteitsbibliotheek van de Radboud Universiteit Nijmegen, Erasmuslaan 36 (eerste verdieping).
Helly Oestreicher gaat dan in gesprek over haar herinneringen aan haar familie. Jorien Hollaar presenteert de door haar ingerichte Website: www.ru.nl/drillingsberichte. Het programma duurt tot 16.30 uur, waarna er gelegenheid is tot het bezichtigen van de tentoonstelling en gezamenlijk het glas wordt geheven.
Graag van tevoren aanmelden via Paul Sars, p.sars@let.ru.nl.
Nadere informatie over het programma: Drs. Léon Stapper (L.Stapper@ubn.ru.nl)
Nadere informatie over het onderzoeksproject: Prof. dr. Paul Sars (P.Sars@let.ru.nl).