Deze week kondigde de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser aan dat Duitsland vanaf maandag 16 september grenscontroles aan alle grenzen gaat invoeren. Doel is om illegale migratie terug te dringen. Grensregio’s voorzien problemen.
Duitsland voerde al langer grenscontroles uit aan de grenzen met Polen, Oostenrijk, Tsjechië en Zwitserland. Nu komen hier dus controles aan de Nederlandse, Belgische, Luxemburgse, Franse en Deense grenzen bij. De controles duren maximaal zes maanden, al kunnen ze worden verlengd.
“Binnenlandse veiligheid versterken”
“Met concrete maatregelen versterken we de binnenlandse veiligheid en blijven we hard optreden tegen illegale migratie”, aldus Faeser. “We zullen deze lijn blijven volgen. Zolang we de buitengrenzen van de Europese Unie niet goed beschermen met het nieuwe gemeenschappelijke Europese asielstelsel en andere maatregelen, moeten we ook de controles aan onze nationale grenzen versterken.” Inmiddels is duidelijk dat niet alle migranten aan de grens zullen worden tegengehouden, maar alleen diegenen die volgens de Dublin-verordening al eerder in een ander land uit de Europese Unie als vluchteling zijn geregistreerd. Volgens De Volkskrant zullen deze migranten worden opgevangen in nieuwe centra die nog in de grensregio’s moeten worden gebouwd, waarna ze binnen maximaal vijf weken naar hun aankomstland zullen worden teruggestuurd. Er verandert niets voor overige asielzoekers; zij zullen niet aan de grens worden geweigerd.
Slecht nieuws voor de regio
“Dit is slecht nieuws voor de regio, want die profiteert van de open grenzen”, aldus Heidi de Ruiter, plaatsvervangend directrice van de Euregio Rijn-Waal in Kleve. In het werkgebied van de Euregio Rijn-Waal wonen volgens haar ca. 20.000 grenspendelaars. “De meesten van hen reizen vanuit Noordrijn-Westfalen naar Nederland. Werknemers, maar ook Duitse studenten die bijvoorbeeld in Nijmegen studeren.” Zij zullen op dagelijkse basis met de controles te maken krijgen.
Dorine de Gast van het NBTC verwacht dat de grenscontroles ook gevolgen gaan hebben voor het toerisme: “Het zou ertoe kunnen leiden dat toeristen andere bestemmingen kiezen of hun verblijf inkorten, wat schadelijk zou zijn voor de toeristische sector in beide landen”, zegt ze. “Het dagtoerisme zal er waarschijnlijk ook onder lijden, omdat mensen zich zullen afvragen of ze in een lange file willen belanden wanneer ze even aan de andere kant van de grens boodschappen willen gaan doen”, aldus De Ruiter.
Symbolische waarde
Burgemeester van Nijmegen en voorzitter van de Euregio Rijn-Waal Hubert Bruls betwijfelt of de grenscontroles de oplossing voor het probleem in Duitsland zijn en vindt dat ze vooral symbolische waarde hebben. Bewoners van de grensregio krijgen er volgens hem het eerste last van: “Ik hoop daarom van ganser harte dat de Duitse regering qua grenscontroles wil nadenken over een uitzonderingspositie voor Nederland.” Burgemeester Mark Slinkman van Gemeente Berg en Dal ziet ook niet veel in de controles: “Inwoners van deze streek ervaren die scheiding amper nog. We gaan continu de grens over, bijvoorbeeld om inkopen te doen. De ene keer in Duitsland, dan weer in Nederland. Het zou zonde zijn om dat wat we in al die jaren hebben opgebouwd af te breken door weer grenscontroles in het leven te roepen.” Volgens burgemeester Joris Bengevoord van Winterswijk, tevens voorzitter van de EUREGIO in Gronau, voelen de nieuwe controles als een paniekreactie.
Steekproefcontroles
Hoe de controles er precies uit gaan zien, is nog niet duidelijk. “Als er alleen steekproefcontroles zijn, zou er in het dagelijks leven van de inwoners van de grensregio niet zoveel veranderen”, aldus De Ruiter. “We hopen dat er geen permanente controles komen. Ik verwacht ook niet dat daar bij de politie genoeg capaciteit voor is.” Burgemeester Anton Stapelkamp van Gemeente Aalten verwacht ook geen slagbomen en douanehokjes in het straatbeeld. “Dat er meer mobiele controles komen en mensen wat vaker steekproefsgewijs naar de kant worden gehaald voor een paspoortcontrole, dat kan ik me wel indenken.”
Kostenpost
Ook Nederlandse transportbedrijven uit de grensregio werden overvallen door het besluit. Ze verwachten een enorme kostenpost wanneer vrachtwagens aan de grens langer moeten wachten en zijn dan ook niet blij met de controles. “Tijdens de coronaperiode en het EK voetbal in Duitsland hebben we kunnen zien welke verregaande problemen grenscontroles kunnen veroorzaken. Chauffeurs moesten soms onmenselijk lang wachten. Daarnaast kost elk uur wachttijd honderd euro per chauffeur”, aldus Transport en Logistiek Nederland (TLN). “We vrezen voor grote economische en sociale schade. Duitsland is de grootste economie van de EU en ondermijnt hierdoor het Schengenakkoord en het vrij verkeer van goederen.” TLN pleit dan ook voor een gecoördineerde Europese aanpak en vrije doorgang voor beroepschauffeurs.
Ook schade voor Duitse bedrijven
Volgens Günter Gülker, directeur van de Duits-Nederlandse Handelskamer, zullen ook Duitse bedrijven schade oplopen door de grenscontroles: “Binnen Europa is Nederland Duitslands belangrijkste handelspartner en wereldwijd staan we op nummer drie, na China en de VS. Het handelsvolume tussen de twee landen bedroeg vorig jaar 215 miljard euro.” Ook Bernd Stenkamp, directeur van een transportbedrijf in het Duitse Borken, rekent op langere ritten, extra kosten en frustratie onder medewerkers.