In een recent aangenomen ‘motie inzake Limburg als Nederlands vooruitgeschoven post’, kiest het Limburgs parlement voor bilaterale samenwerking. Door haar ligging maakt de provincie Limburg onderdeel uit van maar liefst vier Euregio’s: Euregio Maas-Rijn (EMR), Grensregio Vlaanderen-Nederland, Euregio Rijn-Maas-Noord (ERM) en Euregio Rijn-Waal (ERW). De Provincie Limburg is partner in een groot aantal Euregio-projecten. Volgens Ger Essers, bestuurslid van de Deutsch-Niederländische Gesellschaft zu Aachen (DNG), moet deze inefficiënte Euregio-indeling op de schop en worden teruggebracht tot een of twee Euregio’s.
Met haar drie landen, drie talen en vijf partnerregio’s wordt de Euregio Maas-Rijn (EMR) vaak ook wel ‚Europa in het klein‘ genoemd. Deze Euregio bestaat 40 jaar en heeft zijn beste tijd gehad. Er is sprake van inefficiëntie en politieke complexiteit als gevolg van de Belgische staatsstructuur, gebrek aan talenkennis enz. De Euregio Maas-Rijn (EMR) is niet gedemocratiseerd: gemeenten maken geen deel uit van de EMR. Er is wel een euregioraad en sociaal economische raad, maar deze organen functioneren niet naar behoren. Het disfunctioneren van Euregio Maas-Rijn (EMR) heeft geleid tot de oprichting van de Grensregio Charlemagne. Dit is een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen gemeenten en regionale overheden, gelegen rond het drielandenpunt van Nederland, Duitsland en België. Zeer recent heeft Heerlen een convenant gesloten met Aken.
De huidige Euregio Rijn-Maas-Noord (ERM) is veel minder gecompliceerd. Twee landen, twee talen en de betrokkenheid van gemeenten leidden tot een efficiënte en democratische Euregio. Echter, er is aan de westkant van deze Euregio sprake van geografische afbrokkeling. De gemeente Weert oriënteert zich logischerwijze meer op Belgisch Limburg dan op Noordrijn-Westfalen. Weert heeft een stedenband met de Belgisch-Limburgse gemeenten Kinrooi en Maaseik. Aan de Duitse zuidkant van de Euregio Rijn-Maas-Noord is sprake van aanslibbing. De Duitse Selfkant gemeenten voelen zich meer met de Euregio Rijn-Maas-Noord dan met de Euregio Maas-Rijn verbonden.
Het is toe te juichen dat het Limburgs parlement in haar motie van 11 mei 2017 welhaast unaniem heeft gekozen voor ‘’bilaterale samenwerking richting het Waals gewest, Vlaanderen en Noordrijn- Westfalen. Een samenwerking die primair van onderop gestalte moet krijgen, dat wil zeggen via de korte bilaterale lijnen tussen gemeenten en provincies langs en over de grens’’. De motie werd aangenomen op 11 mei 2017. Op die dag werd gevierd dat Limburg 150 jaar geleden een volwaardige provincie werd. In 1876 werd immers de staatkundige band met de Duitse Bond verbroken.
Het is zaak om zo snel mogelijk over te gaan tot de oprichting van een of twee Euregio’s aan de Limburgse-Duitse grens en één euregio voor beide Limburgen. Euregio’s waarin de gemeenten en de provincie een belangrijke rol spelen. Het is zeer essentieel dat de Euregioraden het budgetrecht krijgen over de interreg-budgetten. Deze middelen moeten vaker worden ingezet voor projecten die leiden tot structurele sociaal-culturele samenhang. In 1839 werden Belgisch en Nederlands Limburg staatkundig gescheiden. In 1876 werd de staatkundige band met de Duitse bond verbroken. Grenzen scheiden én verbinden!
Over de auteur
Ger Essers is bestuurslid van de Deutsch-Niederländische Gesellschaft zu Aachen (www.dng-aachen.eu). Contact: ger.essers@dng-aachen.eu