De Duitse wet ‚Lieferkettengesetz‘ (ook wel ‚Lieferkettensorgfaltspflichtengesetz‘ genoemd), die in 2023 in werking zal treden, is verplicht voor ondernemingen met meer dan 3.000 werknemers. Vanaf 2024 vallen echter ook ondernemingen met meer dan 1.000 werknemers onder deze wet. “Het doel van de wet is ervoor te zorgen dat de mensenrechten in alle bedrijven in de toeleveringsketen worden gerespecteerd, en dwangarbeid, kinderarbeid en slavernij worden voorkomen”, aldus Alexander Crämer, ‚Rechtsanwalt‘ bij STRICK Rechtsanwälte & Steuerberater in Kleve (D). Andere aspecten in de wet zijn milieu en gezondheid. Het in de praktijk brengen van de wet en het toezicht houden op de gehele toeleveringsketen zou in de praktijk wel eens tot grote problemen kunnen leiden.
Om toezicht te kunnen houden zou gebruik kunnen worden gemaakt van een blockchainregister. Blockchain is bekend geworden als technologie achter cryptovaluta zoals bitcoin. Het voordeel van dit systeem is dat gegevens fraudebestendig kunnen worden opgeslagen en uitgewisseld. De hele toeleveringsketen kan door middel van dit systeem worden gevolgd, doordat individuele acteurs en bedrijven een digitale identiteit krijgen. Met behulp van deze digitale identiteit bestaat de mogelijkheid om gegevens naar de blockchain te uploaden. “Blockchain is dus een heel veilige methode om de toeleveringsketen te volgen”, stelt Alexander Crämer. Echter: het bouwen van een blockchain database is heel duur en kost veel tijd. Daarom wordt er nu nog vaak gekozen voor een normale database, waarin informatie over de toeleveringsketen en de processen worden opgeslagen.
Nederland: actie alleen bij concrete verdenkingen
In Nederland zijn de regels over het documenteren van de informatie met betrekking tot de toeleveringsketen niet zo streng. Weliswaar is sinds 2019 de Wet Zorgplicht Kinderarbeid (Child Labour Due Diligence Law) van kracht, die bedrijven ertoe verplicht de risico’s van kinderarbeid in hun toeleveringsketen te identificeren, maar er zijn geen andere bepalingen opgenomen. Alleen bij een onderbouwde verdenking van kinderarbeid moeten er actieplannen worden opgesteld hoe het probleem van kinderarbeid moet worden aangepakt. Nederlandse bedrijven zijn dus niet verplicht hun toeleveringsketen exact in kaart te brengen.
Verlies van Duitse zakenpartners voorkomen
Uiteindelijk zullen echter alle bedrijven de informatie met betrekking tot hun toeleveringsketen moeten documenteren. Ten eerste plant de Europese Unie de betreffende wetgeving voor alle bedrijven met meer dan 250 medewerkers. Tijdens de afgelopen maanden is hierbij echter vertraging ontstaan, zodat niet duidelijk is wanneer de wet in werking zal treden. Ten tweede dreigen Nederlandse bedrijven hun zakenpartners te verliezen als zij informatie over hun toeleveringsketen niet volgens de Duitse standaard kunnen overleggen. Het is volgens Rechtsanwalt Crämer dus zinvol om tijdig te bepalen op welke manier informatie zal worden opgeslagen om aan de Duitse wettelijke verplichtingen te kunnen voldoen en geen zakenpartners te verliezen.