De Nederlandse Beatrix trouwde met de Duitse Claus. Een gemengd huwelijk. Er zijn ook Duitse echtparen die in Nederland komen wonen c.q. werken. Of Nederlandse stellen die zich in Duitsland vestigen. Maar hoe zit het eigenlijk met de nationaliteit van deze EU-burgers?
De Nederlanders Loek en Karin zijn getrouwd. Zij wonen al 15 jaar in Duitsland. Hun in Duitsland geboren dochter Lara heeft de Duitse én Nederlandse nationaliteit. Loek en Karin kunnen de Duitse nationaliteit verwerven. Doch dat betekent dat zij de Nederlandse nationaliteit verliezen. Zou Loek in Duitsland geboren zijn of met een Duitse vrouw getrouwd zijn, dan zou hij vanuit Nederlands perspectief beide nationaliteiten mogen hebben. De vraag is of Duitsland de dubbele nationaliteit toestaat.
De Duitsers Axel en Trude zijn getrouwd en wonen al 20 jaar in Nederland. Hun kinderen hebben naast de Duitse nationaliteit ook de Nederlandse nationaliteit verworven. Dit omdat zij in Nederland zijn geboren. Axel en Trudy kunnen de Nederlandse nationaliteit verwerven en de Duitse behouden vanaf het moment dat zij 65 jaar zijn. Dat zou ook het geval zijn als Axel of Trude drie jaar met een Nederlander getrouwd zouden zijn. Dat is echter niet het geval. Zij mogen niet bipatride zijn.
Twee geloven op een kussen: daar slaapt de duivel tussen. Betreft het twee nationaliteiten op een kussen, dan slaapt daar de wetgever tussen. Niet de Europese wetgever doch de nationale wetgever. Elke lidstaat kan immers zelf bepalen wie de nationaliteit van die lidstaat heeft.
Axel, Trude, Loek en Karin zijn EU-burgers, omdat zij de nationaliteit van een van de lidstaten hebben. De Europese Unie heeft geregeld dat zij het volledig gemeentelijk kiesrecht hebben. De in Duitsland wonende Loek mag zelfs burgemeester in Duitsland worden. Voor Axel, die in Nederland woont, is het niet mogelijk om burgemeester in Nederland te worden.
Als het om belasting betalen gaat, dan wordt er geen onderscheid gemaakt. Tegenover de fiscale plichten staan echter niet alle politieke rechten. Axel, Trude, Loek en Karin hebben geen kiesrecht voor de Landtag, Provinciale Staten, Bundestag en Tweede Kamer. De Amerikaanse revolutie had als slogan: there is no taxation without representation. Wat is er op tegen om hun het volledig kiesrecht te geven in hun woonland?
Een aantal grensverenigingen – waaronder de Duits-Niederländische Gesellschaft – heeft nu het initiatief genomen om EU-burgers het volledige kiesrecht te geven. Hun voorstel is om aan het verdrag van Lissabon (VwEU) een nieuw artikel 22, lid 3 toe te voegen, te weten: Iedere burger van de Unie die verblijf houdt in een lidstaat waarvan hij geen onderdaan is, bezit het actief en passief kiesrecht bij nationale en regionale verkiezingen in de lidstaat waar hij verblijft, onder dezelfde voorwaarden als de onderdanen van die staat.
Over de auteur
Ger Essers is bestuurslid van de Deutsch-Niederländische Gesellschaft zu Aachen (www.dng-aachen.eu). Contact: ger.essers@dng-aachen.eu