Nu de cijfers gestaag dalen en corona als pandemie hopelijk op z’n retour is, breekt de tijd aan om de aanpak van het coronavirus in beide landen te vergelijken. Vanuit het Rijnland Instituut heeft stagiaire Carlijn Altingh de moeite genomen om respondenten te ondervragen en de verschillen in benadering uit te werken en toe te lichten. Op basis van haar bevindingen schreven wij deze blog.
Het op 8 april gepubliceerde coronadashboard van Grenspost Düsseldorf toont op het moment van schrijven (26 mei 2021) een aanzienlijk verschil in kleur: Nederland kleurt donkeroranje tot rood, en Duitsland houdt het bij een rustgevend geel tot lichtoranje. U kunt zich voorstellen dat donkeroranje tot rood in dit geval een hoger aantal covid-gevallen betekent dan geel tot lichtoranje. Ook is er, ondanks de dalende cijfers in beide landen, sprake van een verschil van 100 extra gevallen per 100.000 inwoners per week in Nederland (165.1) dan in Duitsland (65.9). Dat is waarschijnlijk één van de redenen dat mensen denken dat Duitsland (meteen) veel strenger heeft ingegrepen dan Nederland. Is dit echter ook het geval?
Alhoewel er een vorm van eenheid zat in de maatregelen van beide landen – Nederland lijkt Duitsland vaak te volgen in de maatregelen – is er toch een duidelijk verschil: in Nederland zijn de maatregelen over het algemeen (met enkele uitzonderingen) een dringend advies, terwijl ze in Duitsland echt worden afgedwongen. Waar Nederland het bij een richtlijn houdt, geldt in Duitsland eerder een regel en daarmee staat duidelijkheid in het Duitse beleid centraal. Deze duidelijkheid zorgt er ook voor dat niet iedereen zomaar iets van de maatregelen kan vinden. Het maatschappelijke debat wordt op deze manier van de harde ingrepen losgezongen. In Nederland is dat in mindere mate het geval – iedereen doet in het publieke debat een duit in het zakje en er wordt veel meer waarde gehecht aan de meningen van meerdere partijen.
In Duitsland is het vooral het regionale beleid van de ‚Bundesländer‘ dat roet in het eten van de duidelijkheid gooit. De lappendeken aan regels die daardoor ontstaat is niet altijd goed te doorgronden. Wel betekent het meteen dat men in een ‘gezondere’ deelstaat ook meer vrijheden kent.
In beide landen gaat het dus niet ‚van een leien dakje’. In Nederland heerst over het algemeen het beeld dat Duitsers zich beter aan het beleid houden. Andersom wordt wel gedacht dat de eerdere ‘harde lockdown’ van dit jaar in Nederland strenger was dan de regels in Duitsland ooit waren geweest. In ruil daarvoor kwamen de maskers in Nederland dan weer laat in het straatbeeld. De Nederlandse respondenten hadden graag duidelijkere en hardere regelgeving gezien aan het begin van de coronapandemie – op Duitse wijze dus. Toch overheerst onder respondenten uit beide landen nu vooral de verandering in attitude onder de bevolking. De rek in de acceptatie van vrijheidsbeperkende ingrepen lijkt er zowel in Duitsland als in Nederland uit te zijn. Er is een groeiende behoefte aan een mooie zomer zonder teveel maatregelen en belemmeringen. Een zonnige vakantietijd lonkt!
Over de auteur
Annick Bakker is wetenschappelijk medewerker bij het Rijnland Instituut en Lecturer European Studies aan NHL Stenden.