Sociaal Ondernemerschap staat voor een manier van werken die ondernemerschap koppelt aan wereldverbetering. Zakelijk gewin en idealisme gaan in de terminologie hand in hand. De kwalificatie doet niet alleen in Nederland opgeld, maar beklijft ook in buurland Duitsland bij ondernemers. Studente Roos van der Velden is voor het Rijnland Instituut en het Interreg Europe-project BRESE (Border Regions in Europe for Social Entrepreneurship) in de materie gedoken en ontdekte al snel dat eenduidigheid ontbreekt. De verschillen maken het wenselijk om tot een Europese definitie te komen.
Tijdens het onderzoek zijn meerdere bedrijven en instanties benaderd die samenwerken om Sociaal Ondernemerschap op de kaart te zetten, in zowel Nederland als Duitsland. Wat direct hoopvol stemde was hoeveel mensen gedreven en innovatief de handen ineenslaan om de wereld een stukje beter te maken. Van hotels wiens personeel rehabiliterend is tot een bakkerij die met nieuwkomers taarten bakt met ingrediënten die anders in de afvalbak verdwijnen.
Toch bleek al snel dat in beide landen de twee losstaande woorden steeds verder van elkaar wegdrijven. Sociaal en ondernemerschap zijn twee woorden die allebei een ander doel hebben, maar toch door veel bedrijven verenigd worden. De balans tussen de twee wisselde daarin sterk. Een subtiel, maar opmerkelijk verschil is de categorisering van sociaal ondernemers in Nederland en Duitsland. Waar het Duitse netwerk Social Entrepreneurship Netzwerk Deutschland e.V. (SEND) de bedrijven indeelt op de sociale impact die ze hebben, deelt het Nederlandse Social Enterprise NL (SENL) de bedrijven in op het soort ondernemer dat dit doel nastreeft en de wijze waarop het geld wordt verdiend. Het verschil in focus van deze twee landen zorgt er ook voor dat de juridische vorm van het sociaal ondernemerschap nogal uiteenloopt.
Bij SEND ligt de focus op het verkrijgen van financiële steun. Het netwerk streeft naar een juridische vorm die ondernemers meer erkenning biedt voor hun bedrijfsvorm. Daardoor kunnen ze gemakkelijker financiële steun krijgen van de beschikbare instanties. Ze willen wel sociale impact realiseren, maar de financiële middelen zijn beperkt in die zin dat de meerwaarde van sociale impact minder meetbaar is dan simpelweg opereren met als hoogste doel de financiële winst.
Bij SENL ligt de nadruk op een juridische vorm die het bedrijf meer verantwoording laat dragen. Het geld voor de bedrijven is er, het ondernemerschap in Nederland wordt veelal gesteund en dat is niet een probleem waar zij tegenaan lopen. Wel betekent dit dat ondernemerschap en geld verdienen een eerste prioriteit is, en de sociale impact op de tweede plek komt en meer als bijvangst geldt.
Beide netwerkorganisaties zijn het er over eens dat een Europese definitie in de toekomst wenselijk en ook onvermijdelijk is, maar dat op dit moment nog een brug te ver is. Het is al moeilijk genoeg om binnen de eigen landsgrenzen de doelstellingen goed af te bakenen; daarom ligt de focus voorlopig op het eigen gebied. Wel is het duidelijk dat projecten zoals BRESE een belangrijke rol kunnen spelen in het verbinden van het aanwezige idealisme onder ondernemers in beide landen. Het gesprek aangaan over waar de grens bij sociaal ondernemerschap ligt en hoe die bewaakt wordt, is belangrijk voor beide landen – ondanks dat zij beide aan weerszijden van de grens opereren. Idealisme en ondernemerschap zijn immers per definitie grensoverstijgend.
Over de auteur
Roosmarijn van der Velden is docent Maatschappijleer/Burgerschap in opleiding bij NHL Stenden. Voor het Interreg Europe-project BRESE en het Rijnland Instituut heeft ze tijdens de European Studies-minor ‚Europe at a Crossroads‘ in het kader van Interreg A-project PraktriTrans 2.0 onderzoek gedaan naar sociaal ondernemerschap in en voor de grensregio. Momenteel is ze werkzaam als Docent Burgerschap bij Friesland College, afdeling D’drive, actief bij Stichting MAAKT en gepassioneerd over projecten die de wereld gemoedelijker maken.