Duitsers zijn dol op contant geld. Hoewel het inmiddels in negen van de tien Duitse bedrijven mogelijk is om met een pinpas te betalen, geven velen nog steeds de voorkeur aan cash. En nog steeds komt het in sommige winkels voor dat er alleen contant kan worden betaald – een fenomeen waarover Nederlandse bezoekers zich vaak verbazen. De reden voor deze Duitse voorliefde voor contant geld is het volledige behoud van controle over het geld, voor een groter gevoel van stabiliteit en betrouwbaarheid. Zelfs nu de dagelijkse boodschappen steeds vaker met de pinpas worden afgerekend, stijgt de totale hoeveelheid contant geld die in Duitsland in omloop is nog steeds. Ook het welbekende contante spaarpotje ‘in een oude sok’ wordt steeds verder gevuld. Dit meldt de Rheinische Post.
Economen gaan ervan uit dat contant geld ter waarde van 395 miljard euro niet wordt uitgegeven, maar wordt opgepot. Volgens cijfers van de Bundesbank is dit zo’n 42 procent van het totale aandeel bankbiljetten in Duitsland, bijna tweeënhalf keer meer dan in 2013. Dit totale bedrag is uiteraard ongelijk verdeeld, want uit enquêtes blijkt dat veel huishoudens weinig of geen reserves hebben.
Europese cijfers
Volgens cijfers van de Europese Centrale Bank was er in maart 2025 in totaal 1,564 biljoen euro aan contant geld in omloop in de eurozone. Dit was bijna 30 miljard euro meer dan in het voorjaar van 2022 en zelfs 300 miljard euro meer dan aan het begin van de coronapandemie vijf jaar eerder. Hoewel het groeitempo sinds 2022 aanzienlijk is vertraagd, neemt de hoeveelheid contant geld in omloop nog steeds toe.
Bankbiljettenparadox
De Bundesbank noemt dit fenomeen de ‘bankbiljettenparadox’, die al vele jaren in veel landen wordt waargenomen, aldus een woordvoerder. Het fenomeen is paradoxaal, omdat bekend is dat het aantal mensen dat met biljetten en munten betaalt, afneemt. Volgens de Bundesbank zou in 2023 nog maar de helft van alle betalingen aan Duitse kassa’s contant worden gedaan, maar dit zou slechts goed zijn voor een kwart van de totale omzet.
Waarom is er dan meer contant geld in omloop als steeds minder mensen het in het dagelijks leven gebruiken? Volgens experts bestaat er een duidelijke trend naar het oppotten van contant geld. Onzekerheid zou hierbij een belangrijke drijfveer zijn. In geval van een crisis, van een dreigende oorlog of bij overstromingen moet het toch mogelijk zijn om te betalen, luidt het credo. Een andere factor die vermoedelijk bijdraagt aan de toename van contant geld in omloop is de ‘schaduweconomie’. Die verwijst naar economische activiteiten buiten de wet om, of het nu gaat om illegale arbeid (zwartwerken), mensen die tienduizenden euro’s aan cash ophalen in Zwitserland of criminele transacties.
Bundesbank favoriseert behoud contant geld
Maar zelfs nu het belang van contant geld in het dagelijks leven van gezagsgetrouwe burgers waarschijnlijk verder zal afnemen, is het niet te verwachten dat in de toekomst alleen nog criminelen biljetten en munten zullen gebruiken. Zo zet ook de Bundesbank zich in voor het behoud van contant geld en de bijbehorende infrastructuur, omdat contant geld immers onmiskenbare voordelen heeft, zoals de onafhankelijkheid van elektriciteit of elektronische infrastructuur.