Werknemers verrichten hun werk steeds vaker enkele dagen per week vanuit huis, bijvoorbeeld vanuit een home office. Bij grensoverschrijdende thuiswerksituaties kan dat gevolgen hebben voor de belasting en de sociale verzekeringen.
Voltijds werken in Duitsland
We nemen de situatie van een inwoner van Nederland die voltijds in Duitsland werkzaam is voor een in Duitsland gevestigde onderneming. Het loon van deze werknemer is dan in Duitsland onderworpen aan belasting en sociale zekerheidspremies. Niettemin moet hij, als inwoner van Nederland, zijn Duitse inkomen opnemen in zijn Nederlandse aangifte inkomstenbelasting, maar hij kan hierover een aftrek ter voorkoming van dubbele belasting claimen.
Werken in Duitsland in combinatie met thuiswerken
Stel dat de betreffende werknemer na verloop van tijd, in verband met de tijdrovende dagelijkse pendel naar Duitsland, deels vanuit huis gaat werken. De gevolgen hiervan voor de belastingheffing en de sociale verzekeringen zijn de volgende.
Belasting
Op grond van het tussen Nederland en Duitsland gesloten belastingverdrag mag Duitsland in de geschetste situatie alleen belasting heffen over de werkzaamheden die fysiek op Duits grondgebied worden uitgeoefend. De verdiensten die kunnen worden toegerekend aan de dag(en) waarop de werknemer thuis, in Nederland, werkt, mogen dus niet langer in Duitsland worden belast, maar in Nederland.
Sociale verzekeringen
Voor de sociale verzekeringen gaat het er om of de thuisarbeid meer of minder dan 25% van de totale arbeidstijd bedraagt:
- als de werknemer minder dan 25% van zijn arbeidstijd thuis gaat werken, bijvoorbeeld één dag per week, dan blijft hij over zijn volledige verdiensten onderworpen aan de Duitse sociale zekerheidswetgeving;
- als de werknemer 25% of méér van de werkzaamheden thuis (beter gezegd: buiten Duitsland) gaat verrichten, worden voortaan de volledige verdiensten onderworpen aan de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving, dus ook het loon voor de Duitse werkdagen.
Verschil in belasting en sociale verzekeringen
We zien hier een verschil tussen de belastingheffing en de premieheffing. In een grensoverschrijdende tewerkstellingssituatie binnen de EU, bepaalt EU-Verordening 883/2004 in welk land een werknemer sociaal verzekerd is. In tegenstelling tot de belastingheffing, die gesplitst over twee landen kan plaatsvinden (geregeld in het belastingverdrag tussen de betrokken landen), kan een werknemer maar in één land sociaal verzekerd zijn.
Zodra een in Nederland woonachtige werknemer die voor een Duitse werkgever werkt, voor minimaal 25% vanuit Nederland gaat werken, wordt hij automatisch volledig verzekerd op basis van de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving. Voor de Duitse werkgever betekent dit, dat hij niet langer in Duitsland sociale verzekeringspremies voor deze werknemer moet betalen, maar in Nederland. De Duitse werkgever moet zich daarvoor in Nederland bij de Belastingdienst laten registreren en hij moet een volwaardige Nederlandse loonadministratie opstarten voor de inhouding en afdracht van de werknemers- en werkgeversbijdragen.
De inhouding en afdracht van de Duitse loonbelasting over het loon voor de Duitse arbeidsdagen, vindt in deze situatie nog steeds plaats via de Duitse loonadministratie. Voor de belastingafdracht over het loon voor de Nederlandse arbeidsdagen, hoeft de Duitse werkgever géén loonadministratie te voeren (tenzij hij in Nederland een vaste inrichting heeft). De werknemer wordt namelijk zelf verantwoordelijk voor de afdracht van Nederlandse (inkomsten)belasting over het loon voor de Nederlandse arbeidsdagen. De werkgever kan er echter voor opteren, om toch Nederlandse loonheffing over dat loon in te houden en af te dragen, mede aangezien hij zich toch al in Nederland als inhoudingsplichtige moet aanmelden voor de sociale verzekeringspremies.
Overige aandachtspunten
- Ter bevestiging van het toepasselijke socialezekerheidsrecht moet de werknemer een A1-verklaring aanvragen in zijn woonland. Dat geldt zowel in de situatie waarin het Duitse sociale recht van toepassing blijft, als in de situatie waarin de sociale zekerheidsheffing naar Nederland verschuift.
- Voor statutaire bestuurders/Geschäftsführer/Vorstand gelden afwijkende bepalingen.
- Ondanks het feit dat de werknemer de werkzaamheden verricht ter uitvoering van een, met een Duitse werkgever, naar Duits arbeidsrecht, gesloten arbeidsovereenkomst, moet ook rekening worden gehouden met een aantal dwingende bepalingen van het Nederlandse arbeidsrecht.
Over de auteur
Bas Wissing (1966) is sinds 1989 in dienst van BDO. Als belastingadviseur (senior manager) is hij werkzaam in de algemene praktijk, met de nadruk op inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Bas adviseert met name bedrijven in het MKB-segment. Ook maakt hij deel uit van de Adviesgroep Nederland-Duitsland, die Nederlandse en Duitse bedrijven begeleidt die zaken (willen) doen in Duitsland of Nederland.