Ieder jaar brengt het Instituut voor transnationale en euregionale grensoverschrijdende samenwerking en mobiliteit (ITEM) van Maastricht University een grenseffectenrapportage uit. Daarin wordt onderzocht op welke manier wetgeving en beleid op de meest uiteenlopende terreinen invloed kan hebben op de grensregio’s. Hierbij gaat het vooral om de eventuele belemmeringen die door deze wetgeving kunnen ontstaan, die het leven van grensbewoners of de samenwerking tussen Nederlandse en Duitse lokale overheden negatief beïnvloeden. Vorige week maakte het ITEM de onderzoeksonderwerpen voor 2022 bekend. De resultaten hiervan zullen op 18 november 2022 worden gepresenteerd.
Ook in 2022 onderzoekt het ITEM weer uiteenlopende onderwerpen.
Gezondheid: gegevens digitaal delen
Op het gebied van gezondheid worden bijvoorbeeld de gevolgen van een verordening tot instelling van een ‘Europese gegevensruimte voor gezondheid’ (EHDS) onder de loep genomen. Door deze EHDS kunnen gezondheidsgegevens gemakkelijker digitaal in de gehele Europese Unie (EU) worden uitgewisseld –en dus ook tussen Nederland, Duitsland en België.
Milieu: stikstofbeleid en energietransitie
Ook op het gebied van milieu doet het ITEM verschillende onderzoeken. Zo wordt in het eerste onderzoek bekeken welke grensoverschrijdende effecten het Nederlandse stikstofbeleid heeft.
In het tweede onderzoek staat de samenwerking op het gebied van klimaatbeleid en energietransitie tussen Nederlandse, Duitse en Belgische havens centraal. Daarbij geldt het North Sea Port District Terneuzen-Gent als voorbeeld voor een eventuele Nederlands-Duitse samenwerking in de Eemshaven. Hier worden grensbelemmeringen onderzocht die kunnen ontstaan bij het managen van een succesvolle energietransitie en bij vraagstukken van energiezekerheid.
Veiligheid: georganiseerde misdaad en vuurwerkverbod
De Grenseffectenrapportage 2022 bevat tevens twee onderzoeken op het gebied van veiligheid.
Om grensoverschrijdende georganiseerde misdaad tegen te gaan, heeft de Europese Commissie twee nieuwe wetsvoorstellen ingediend. Het ITEM gaat na welke effecten deze nieuwe wetten zouden kunnen hebben op de verschillende grensregio’s.
Het tweede onderzoek op het gebied van veiligheid is gericht op het potentiële Nederlandse vuurwerkverbod. In verband met de coronapandemie en het ontlasten van de zorg was tijdens de jaarwisseling van 2021-2022 een vuurwerkverbod van kracht in Nederland. Dit was in Duitsland en België niet het geval. Welke gevolgen dit tijdens de afgelopen jaarwisseling had en welke gevolgen een toekomstig verbod kan hebben, staat hier centraal.
Werkgelegenheid en identiteit van de grensregio
De laatste twee onderzoeken van het ITEM richten zich op werkgelegenheid en op de identiteit van de grensregio.
Binnen het eerste onderzoek draait het om de steeds belangrijker wordende digitale arbeidsplatforms. Tegenwoordig werken meer dan 28 miljoen inwoners van de EU via deze platforms – en dit aantal zal alleen maar toenemen. Om de arbeidsomstandigheden van deze werknemers te verbeteren, heeft de Europese Commissie een nieuwe richtlijn opgesteld. De gevolgen van deze richtlijn worden door het ITEM onderzocht.
Als laatste komt de perceptie van de grens ten tijde van de coronapandemie aan bod. Waar de grenzen tussen de EU-lidstaten de afgelopen jaren werden afgebroken, keerden deze tijdens de coronacrisis weer terug. Welke gevolgen dit had voor de grensoverschrijdende samenwerking, de perceptie van grenzen en de identiteit van de grensregio’s, staat centraal in het laatste onderzoek.
Meer informatie over de Grenseffectenrapportage 2022 is hier te vinden.