Het is ontroerend en inspirerend om 140 Duitse en Nederlandse jongeren te zien ’dansen op de grens’. Samen met de Konrad Adenauer Stiftung organiseerde de Deutsch-Niederländische Gesellschaft zu Aachen op 22 september 2015 een Jungendpolitiktag in Aken. De titel van deze conferentie was: ’Wij – samen grenzen overwinnen / Wir – Gemeinsam Grenzen überwinden’.
Een van de workshops had als thema: de grensoverschrijdende arbeidsmarkt. In deze workshop werden de jongeren geconfronteerd met de verschillen in de Nederlandse en Duitse sociale stelsels. Het ging dan om de verschillen in het wettelijk minimumloon en de verschillen in kinderbijslag.
Leeftijdsgrens minimumloon harmoniseren
Het minimumloon in Duitsland bedraagt voor iedereen die ouder is dan 18 jaar € 8,50 per uur. In Nederland ligt dit bedrag op € 9.35 per uur (incl. vakantiegeld) voor 23 jaar en ouder. Het minimumloon voor een Nederlandse jongere van 18 jaar bedraagt slechts € 4.26 per uur (incl. vakantiegeld). Logischerwijs vragen deze jongeren zich af waarom we in de Europese Unie er niet in slagen om het wettelijk minimumloon te harmoniseren. Het zou goed zijn als in de Europese Unie dezelfde leeftijdsgrens werd gehanteerd waarop men het volwassen minimumloon zou moeten verdienen. Er zou een Europese norm of richtlijn moeten komen waarin dit geregeld wordt. Het harmoniseren van de hoogte van het minimumloon is – gezien de grote verschillen in de economieën – vooralsnog niet haalbaar.
Verschillen in kinderbijslag
Dan de verschillen in Kindergeld, oftewel kinderbijslag. Duitsland betaalt voor het eerste kind tot 25 jaar € 185 per maand aan gezinnen. Nederland betaalt tot 18 jaar ca € 91 per maand. Kortom: in Duitsland is de kinderbijslag twee keer zo hoog als in Nederland en wordt zes jaar langer uitbetaald. Ook nu weer de vraag of de Europese Unie niet de leeftijdgrens zou moeten harmoniseren zodat elk land de kinderbijslag tot een en dezelfde leeftijd uitbetaald (bijvoorbeeld 18 of 21 jaar). Dat er vooralsnog verschillen zijn in de hoogte van de kinderbijslag vonden de jongeren acceptabel.
Vervolgens werd de jongeren een spannende puzzel voorgelegd. Het ging dan om de volgende vraag: uit welk land ontvangt een gezin kinderbijslag, indien het gezin in Nederland woont, de vader in Duitsland werkt en de moeder in België. Bij een kind van 3 jaar bedraagt de kinderbijslag in België € 90 per maand, in Nederland € 65 per maand en in Duitsland € 185 per maand. De Duits-Nederlands jongeren slaagden er in om dit coördinatieprobleem – zonder kennis te hebben van de EU socialezekerheidsverordening nr. 883/2004 – op te lossen. Er bestaat namelijk alleen recht op Belgische én Duitse kinderbijslag (werklandbeginsel). De ouders zijn niet verzekerd in Nederland (woonland), dus Nederland betaalt geen kinderbijslag. Omdat de Duitse kinderbijslag het hoogst is (€ 185 p.m.), heeft het gezin recht op € 185 p.m. aan Duitse kinderbijslag. Duitsland declareert bij België de helft van dit bedrag (€ 92,50 p.m.). De Belgische vergoeding aan Duitsland is echter beperkt tot het Belgische bedrag aan kinderbijslag (€ 90 p.m.).
Kortom: het was dansen op de Nederlands-Duitse grens. Een taalgrens en een sociale grens. De verschillen tussen Nederland en Duitsland zijn volgens veel jongeren ook leuk. Dat het over de grens anders is, heeft zo zijn charme. Grenzen überwinden – grenzen overwinnen: het is mogelijk door creatief te zijn.
Over de auteur
Ger Essers is bestuurslid van de Deutsch-Niederländische Gesellschaft zu Aachen (DNG). Contact: ger.essers@dng-aachen.eu