Op de Duitse televisie vloeit elke avond bloed. Veel bloed. Soms wordt er geschoten, een andere keer neemt men toevlucht tot gif, een strop, diep water of een steile trap.
Er gaat bijna geen dag voorbij zonder detective of misdaadserie. Vaak moet je flink doorzappen voordat je überhaupt een zender vindt met iets anders dan moord en doodslag. Vooral bij de publieke omroepen is het raak: vrijwel elke avond vindt er wel een misdaad plaats, die natuurlijk ter zake kundig wordt opgelost door Tatort-commissarissen, Rosenheimer Cops of speciale rechercheteams. Bij de commerciële zenders gaat het er niet veel vredelievender aan toe. Hier zijn het vooral Amerikaanse series die zorgen voor een niet aflatende stroom aan detectives en misdaadseries.
Bijzondere fascinatie
Is Duitsland nu een crimineel land? Hoewel de statistieken in 2016 een lichte stijging lieten zien op het gebied van moord en lichamelijk letsel, behoort Duitsland tot de landen met de minste moorden ter wereld. Waar komt dan toch deze bijzondere fascinatie voor detectives en misdaadseries onder Duitse televisiekijkers vandaan?
De verklaringen zijn net zo veelzijdig als de methoden om iemand uit de weg te ruimen. Om te beginnen zijn misdaadseries simpelweg goed voor de kijkcijfers. Mensen kijken er graag naar en op die manier versterken vraag en aanbod elkaar. Maar dat is niet de enige verklaring.
Het spel met de angst
In ons ordelijk verlopende en meestal niet bijzonder opwindende leven zorgen detectives voor een kick. Het voordeel: de opwinding duurt niet veel langer dan één tot anderhalf uur. Bovendien is de misdaad niet echt, maar virtueel en wordt opgelost door een commissaris met wie we ons kunnen identificeren. We verplaatsen ons dus in situaties die we in werkelijkheid helemaal niet willen meemaken. We beleven spanning en sensatie en houden tegelijkertijd onze angst onder controle – het is immers maar een serie of een film.
Wat ook een rol speelt is dat we, samen met de commissarissen, de misdaad vrijwel altijd kunnen oplossen. Ons gevoel van gerechtigheid wordt bevredigd, de spanning wordt weer afgebouwd en de morele strijd tussen goed en kwaad eindigt positief. Wie elke avond of elke week naar dezelfde serie kijkt, creëert voor zichzelf een soort ritueel dat zorgt voor structuur in het leven. En ook de afloop is bekend: eind goed, al goed.
German Angst
Dat brengt ons bij het derde punt: het culturele aspect. In het buitenland staan Duitsers vaak bekend als wat angstig: veel Duitsers voelen zich snel bedreigd, staan niet te springen bij veranderingen en sluiten tegen elk denkbaar risico een verzekering af. ‘German Angst‘ wordt dit fenomeen genoemd. Net zo kenmerkend voor Duitsland, vanuit het buitenland bezien, is de voorkeur voor regels en structuren. Als je deze twee aspecten met elkaar combineert, wordt duidelijk waarom er op de Duitse televisie zoveel criminaliteit te zien is: de misdaadseries spelen met de angst en zorgen er tegelijkertijd voor, dat een gevoel van controle over die angst ontstaat. Uiterlijk na anderhalf uur is alles voorbij en de wereld weer in orde – en daarmee een primaire Duitse behoefte bevredigd.
En u, hoe vaak gaat u zitten voor een detective of misdaadserie? Doe mee, vul mijn mini-enquête ‘Krimilust und German Angst’ in en nodig ook uw Duitse en niet-Duitse vrienden en bekenden uit om dit te doen. De enquête is in het Duits en kan nog ingevuld worden t/m 30 november 2017 – natuurlijk anoniem. Het resultaat leest u in mijn december-blog.
Link naar de enquête: https://www.surveymonkey.de/r/BZHCQTB
Over de auteur
Ingeborg Lindhoud geeft interculturele trainingen en intercultureel advies. Ze heeft een eigen communicatiebureau symphony communication en is gespecialiseerd in interculturele communicatie tussen Nederlandse en Duitse zakenpartners. Ingeborg woont in Kleve.