Hoe kan het teveel aan sediment (slib) in de Eems-Dollard worden verminderd, zodat de ecologie en klimaatbestendigheid van het estuarium verbeteren? Om deze vraag te beantwoorden werken Nederland en Duitsland sinds 2019 samen aan sedimentmanagement. Op 16 april werd de aangescherpte ecologische strategie voor sedimentmanagement ondertekend door de Nedersaksische minister van Milieu Christian Meyer, de Nederlandse staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur Jean Rummenie, het hoofd van het directoraat-generaal Waterwegen en Scheepvaart Eric Oelmann, de hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat Joost de Ruig en de Groningse gedeputeerde Leo Wenneger die het netwerk Ecologie en Economie in Balans in de Eemsdelta vertegenwoordigt. Hierin zijn de vervolgstappen voor de toekomst van deze grensoverschrijdende samenwerking vastgelegd.
“Ik ben blij dat we de goede samenwerking met onze oosterburen in het Eems-Dollard gebied voortzetten”, verklaart Rummenie. “Door de grote hoeveelheid slib in de Eems-Dollard is de kwaliteit van de natuur in het estuarium verslechterd. Door dit slib uit het water te halen en te hergebruiken voor het versterken van de dijken en het ophogen van laaggelegen landbouwgronden, creëren we een win-win situatie. We verbeteren de natuur, ondersteunen de landbouw én vergroten onze veiligheid. Alle reden dus om ons hiervoor samen te blijven inzetten.”
Aangescherpte strategie
In de aangescherpte ecologische strategie voor sedimentmanagement is een actieplan opgenomen voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijk begrip van het ecosysteem, de uitvoering van grensoverstijgende projecten, het gezamenlijk zoeken naar ecologisch optimale verspreidingslocaties voor baggerslib en oplossingen voor juridische belemmeringen bij de uitvoering van projecten en het opzetten van een estuarium-dekkend monitoringprogramma. We gaan bijvoorbeeld aan de slag met een project om de zandplaat ‘Hond-Paap’ weer te herstellen, zodat de plaat kan meegroeien met de zeespiegelstijging. De platen van de Waddenzee zijn namelijk van groot belang, omdat vogels voedsel zoeken op deze platen.
“We willen en moeten de waterecologie van het estuarium van de Eems verbeteren en willen alle betrokken autoriteiten en lokale betrokkenen daar zo goed mogelijk bij betrekken”, aldus Meyer. “Met de ecologische strategie voor sedimentmanagement volgen we samen met onze Nederlandse partners en de Waterwegbeheerder een innovatieve en geïntegreerde aanpak, die in de praktijk al de eerste successen heeft opgeleverd en waarvan we de afgelopen jaren een breed scala aan belanghebbenden achter de doelstellingen hebben weten te scharen. We moeten de komende jaren samen verder gaan op deze veelbelovende weg op basis van de geactualiseerde missie.”
Behaalde resultaten
Sinds 2019 zijn er veel ervaringen en kennis opgedaan, resultaten behaald en meer partijen betrokken geraakt. Zo zijn er belangrijke grensoverschrijdende programma’s, zoals het Actieprogramma Natuurlijke Klimaatbescherming, Eems-Dollard 2050 en SediEms ontwikkeld. Ook zijn er diverse lokale proefprojecten uitgevoerd. Verder heeft de samenwerking tot meer wederzijds begrip, afstemming en kennisuitwisseling geleid. Daarnaast is er gezamenlijk een grootschalige meetcampagne uitgevoerd, waarbij verschillende ecologische variabelen zijn gemeten. Denk bijvoorbeeld aan de hoeveelheid slib of algen die in het water zit. Ook is er in 2023 een Nederlands-Duitse werkgroep opgezet om met monitoring de effecten van maatregelen in het Eems-Dollardgebied te kunnen aantonen.
Minder zwevend slib als doel
De ecologie van het estuarium van de Eems wordt negatief beïnvloed door de hoge belasting met zwevend sediment en de vorming van dikke lagen vloeibaar slib. Nederland en Duitsland hebben zich daarom tot doel gesteld om de concentraties zwevend sediment te verminderen. Het streefbeeld voor de ecologische sedimentstrategie is met name gericht op het verbeteren van de ecologie en de waterkwaliteit, het optimaliseren van de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden en het verbeteren van de veerkracht van het estuarium bij klimaatveranderingen, zoals de verwachte zeespiegelstijging.
Een overzicht van de projecten die sinds 2019 zijn uitgevoerd in het kader van de ecologische strategie voor sedimentbeheer is te vinden op eemsdollard2050.nl en ems-eems.de.