Op 7 december 2021 ging in Duitsland voor het eerst landelijk een ‘Ampelkoalition’ (stoplichtcoalitie) van start, die haar naam dankte aan de kleur van de samenwerkende partijen: SPD (rood), FDP (geel) en Bündnis 90/Die Grünen (groen). Op 6 november 2024 viel het doek voor de coalitie, nadat bondskanselier Olaf Scholz (SPD) bij bondspresident Frank-Walter Steinmeier (SPD) het ontslag van minister van Financiën Christian Lindner (FDP) had aangevraagd. De val leidde tot het begrip ‘Ampel-Aus’: ‘het is gedaan met de stoplichtcoalitie’. Het woord is nu door de Gesellschaft für deutsche Sprache (GfdS) verkozen tot Woord van het Jaar 2024.
Ondanks dat de GfdS een politiek onafhankelijke vereniging is, hangen de woorden van het jaar wel vaak samen met politieke of maatschappelijke gebeurtenissen. Daarbij gaat het er niet om hoe vaak een woord van het jaar wordt gebruikt, maar vooral om de significantie en populariteit van een woord. Een tienkoppige jury bestaande uit taalwetenschappers, media-experts en het bestuur van de vereniging kiest de woorden.
In 2024 zag de top 10 er als volgt uit:
- Ampel-Aus
- Klimaschönfärberei: greenwashing, waarbij bedrijven zich duurzamer voordoen dan ze in werkelijkheid zijn.
- Kriegstüchtig: de mate waarin Duitsland in staat is om een militaire aanval af te slaan. De vraag was in 2024 of dit wel het geval was.
- Rechtsdrift: het steeds verder naar rechts verschuiven van het politieke discours, zowel in Duitsland als in andere (Europese) landen.
- Generative Wende: de overgang van traditionele AI-systemen naar verder gevorderde modellen.
- SBGG: ‘Selbstbestimmung in Bezug auf den Geschlechtseintrag’, de nieuwe Duitse wet die het voor trans- en non-binaire personen gemakkelijker maakt om hun voornaam te wijzigen of een ander geslacht vast te laten leggen bij de overheid.
- Life-Work-Balance: vergelijkbaar met work-life-balance, alleen wordt bij ‘Life-Work-Balance’ nog meer waarde gehecht aan vrijheid dan aan werk.
- Messerverbot: het aanscherpen van de Duitse wapenwet, waarbij messen bij evenementen als (kerst)markten, sportwedstrijden, beurzen, filmvoorstellingen of concerten worden verboden en waarop strenger wordt gehandhaafd.
- Angstsparen: het fenomeen waarbij consumenten in tijden van recessie liever de hand op de knip houden dan geld uitgeven, uit onzekerheid over de financiële toekomst.
- Deckelwahnsinn: de vraag of het voor het milieu werkelijk zin heeft dat flessendoppen tegenwoordig aan de fles vast blijven zitten, nadat dit op 1 juli 2024 in heel Europa wettelijk verplicht werd.
Eerdere winnaars
In 2023 werd het woord ‘Krisenmodus’ uitgeroepen tot woord van het jaar: het verschijnsel waarbij een uitzonderlijke crisissituatie steeds vaker de standaard lijkt te zijn. Andere winnaars waren ‘Zeitenwende’ (een keerpunt in de geschiedenis, gekozen in 2022 in het kader van de oorlog in Oekraïne), ‘Wellenbrecher’ (een golfbreker, in 2021 bedoeld als overkoepelende aanduiding voor alle coronamaatregelen om de toenmalige golf aan besmettingen te ‘breken’) en ‘Corona-Pandemie’ (2020).