Nederlanders en Duitsers werken op allerlei gebieden volop samen – en dat wordt alleen maar meer. Maar hoe zorg je er nu voor dat die samenwerking goed verloopt, en Nederlanders en Duitsers elkaar goed begrijpen? Speaker, gespreksleider en consultant Anouk Ellen Susan heeft veel ervaring op dit gebied en speelt hier met haar workshops en lezingen onder de naam ‘LEKKER anders’ op in. Nederlandse en Duitse deelnemers leren hier hoe ze het beste kunnen samenwerken.
Wat was je inspiratie voor ‘LEKKER Anders’?
“Mijn hart klopt voor twee landen: Nederland en Duitsland. Al ruim veertig jaar woon en werk ik in beide landen, en ik denk in beide talen. Nadat ik zeven jaar directrice van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) in Duitsland was en een opleiding tot Professional Speaker heb gevolgd, was voor mij duidelijk dat ik de onderwerpen Duitsland, Nederland, de culturen, communicatie, verschillen, overeenkomsten en werk en privé graag in één lezing wilde samenbrengen. Zo werd ‘LEKKER anders’ geboren.”
Waar in de communicatie tussen Nederlanders en Duitsers zie jij het regelmatig misgaan?
“Nederland en Duitsland zijn buurlanden en op economisch vlak profiteren ze enorm van elkaar. Vooral in het grensgebied wordt er veel samengewerkt. Ik werk echter al jaren in en met beide landen en vraag me soms af hoe goed deze samenwerking nu écht is. Zijn wij echt zulke goede buren? De afstand tussen beide landen is weliswaar klein, maar de culturele verschillen zijn vaak toch wel groot – en die worden nog wel eens onderschat. Daardoor kan het tot miscommunicatie en onbegrip komen, waardoor kansen worden misgelopen. Dat zit ‘m vaak in de kleine dingen. Dé Nederlander en dé Duitser bestaan niet. Desalniettemin zie je bijvoorbeeld vaak dat Nederlanders heel direct zijn en hiermee hun Duitse gesprekspartner voor het hoofd stoten. In schriftelijke communicatie is dat effect nog sterker. Daar zou iets meer fijngevoeligheid dus wel op z’n plaats zijn.
„De culturele verschillen tussen Nederland en Duitsland worden nog wel eens onderschat, waardoor kansen worden misgelopen“
Daartegenover staat dat veel Duitsers wat gereserveerd en afstandelijk over kunnen komen – dat heeft wellicht ook te maken met het Duitse gebruik om veel mensen met ‘Sie’ aan te spreken. De gemiddelde Nederlander houdt daar niet zo van en gedraagt zich wat losser: aan het begin van een vergadering vindt hij het leuk om even te kletsen om zo elkaar te leren kennen. De Duitser wil op dat moment liever gewoon beginnen en de agenda afwerken.”
Wat komt er allemaal aan bod bij ‘LEKKER Anders’, en wie wil je ermee bereiken?
“Afhankelijk van de wensen van de klant gaat het tijdens mijn lezingen en workshops over culturele verschillen, zakelijke cultuur, leidinggeven, teams & samenwerking en de opbouw van netwerken en zakelijke contacten. Natuurlijk komen ook do’s en don’ts aan bod.
Ik wil vooral Nederlandse en Duitse bedrijven, ondernemers en teams die veel met het buurland samenwerken, bereiken. Omdat ik Nederlands en Duits spreek kan ik ook tweetalige bijeenkomsten modereren. Dus ook organisatoren van congressen, bijeenkomsten en evenementen die op zoek zijn naar een professional speaker met Nederlands-Duitse ervaring zijn bij mij aan het goede adres.”
In hoeverre zijn de clichés over Nederlanders en Duitsers volgens jou waar?
“Ik denk dat de clichés voor een groot deel waar zijn – maar dat heeft ook zo zijn charme. Ik hou enorm van de Nederlandse en Duitse cultuur, en beide culturen hebben absoluut hun voordelen. Tijdens bijeenkomsten merk ik vaak snel wie er Nederlands en wie er Duits zijn. Dat geldt overigens niet alleen voor het zakenleven – let er bijvoorbeeld ook eens op wanneer je op vakantie bent. Ik was laatst in Oostenrijk skiën en ook daar herkende ik al snel de Nederlandse en Duitse toeristen.”
Kun je Nederlanders en Duitsers misschien enkele tips geven waar ze in hun communicatie met elkaar op moeten letten?
“Elk jaar reizen meer dan 5,7 miljoen Duitsers naar Nederland af voor een korte vakantie – en omgekeerd geldt hetzelfde. In beide landen is het andere land voor zulke reisjes favoriet. Dat laat zien dat Nederland en Duitsland elkaar mogen – en dat is een goede uitgangspositie voor samenwerking.
„Nederlanders willen aardig gevonden worden, terwijl een Duitser juist gerespecteerd wil worden“
Afgelopen jaar had ik veel contact met Chinese zakenpartners. In vergelijking daarmee zijn de verschillen tussen Nederland en Duitsland helemaal niet zo zwart-wit. Toch kan het beter. Hoe? Het ‘Duzen’ versus ‘Siezen’, het directe versus het diplomatieke en de smalltalk versus meteen met de agenda starten zijn verschillen die bij de meeste mensen wel bekend zijn. Het zou echter mooi zijn wanneer iedereen zich iets meer in de andere cultuur verdiept en daar in zijn of haar communicatie rekening mee houdt. In het algemeen kun je zeggen dat een Nederlander graag aardig gevonden wil worden, terwijl een Duitser het juist belangrijk vindt om gerespecteerd te worden. Wanneer je dat in je achterhoofd houdt, scheelt dat al veel. Wat ook helpt is om voorafgaand aan een meeting of bijeenkomst per mail kort met elkaar af te stemmen hoe de deelnemers de dag willen indelen. Ook is het handig om culturele afspraken te maken, bijvoorbeeld op het gebied van taal, aanspreekvorm, kleding, verloop van de dag, etc. Hier gaat het vooral om verwachtingsmanagement.”
Wat hoop je met ‘LEKKER Anders’ te bereiken?
“Met mijn werk geef ik een inkijkje in twee landen, en ik hoop met mijn praktische tips bij te dragen aan een betere samenwerking. Ik hoop echter vooral op meer begrip tussen de twee culturen – want dat is voor Nederlandse en Duitse collega’s, teams en bedrijven uiteindelijk toch het belangrijkste. Alleen zo kan een duurzame, succesvolle samenwerking ontstaan.”
Over Anouk Ellen Susan
Anouk Ellen Susan is Nederlands – maar met een Keuls hart. Na een bachelor in Breda en een master in vier landen werkte ze jarenlang bij diverse Nederlandse en Duitse bedrijven in de toeristische sector. Na vele jaren managementfuncties te hebben vervuld en als marketingexpert te hebben gewerkt, besloot ze om haar kennis en ervaring met Nederland en Duitsland door te geven. Sinds drie jaar is Anouk Susan ook professional speaker, moderator en consultant. Bovendien is ze voorzitter van de Deutsch-Niederländische Gesellschaft in Keulen.